Als u de geschiedenis van de mensheid onder de loep neemt, krijgt u de indruk dat er geen andere soort is die op een zo creatieve en ingrijpende manier met zijn leefomgeving kan omgaan. Gedurende duizenden jaren hebben mensen tempels, steden, wegen en indrukwekkende kunstvoorwerpen gebouwd. Wetenschappers hebben stukje bij beetje de geheimen van de natuurlijke wereld ontrafeld en onze moderne samenleving is niet denkbaar zonder deze kennis.

Als geen andere wezens zijn wij in staat om het verschil te zien tussen een situatie zoals hij is en een situatie zoals hij zou kunnen zijn. Dat heeft bij sommigen de illusie opgeroepen dat we eigenlijk los van de natuur staan. Dat deze illusie desastreuze gevolgen kan hebben, is evident. Denkt u maar aan milieuverontreiniging, overbevolking en de niet meer te ontkennen klimaatverandering. Velen roepen om een terugkeer naar een meer natuurlijke staat. Dit wil niet zeggen dat we weer als onze voorouders moeten leven. Echter, als we Moeder Natuur als inspiratiebron en spiegel gebruiken, dan kan onze toekomst een hele mooie worden.

Biomimetisch ontwerpen in de architectuur

Kent u de verschillen tussen een hangbrug en een boogbrug? De architecten en wetenschappers die ze ooit creëerden, hebben berekend dat deze structuren als geen ander in staat zijn om enorme krachten te weerstaan. Kijkt u naar de biologie, dan ziet u dat het skelet van een Afrikaanse olifant gebouwd is als een hangbrug en dat van een Indische olifant als een boogbrug. Veel van onze uitvindingen lijken onbewust gebaseerd op structuren die in de natuurlijke wereld al miljoenen jaren hun successen hebben bewezen.

Architecten kunnen het bij deze toevalligheden houden, maar als ze verstandig zijn, vinden ze in de biologie nog veel meer voorbeelden van makkelijk toepasbare oplossingen voor concrete problemen. Termieten hebben toevalligerwijs voor hun ondergrondse metropolissen zeer efficiënte vormen van airconditioning uitgevonden, waar wij ons voordeel mee kunnen doen. Wie wil besparen op materiaalkosten, maar geen concessies wil doen aan stevigheid of flexibiliteit, zou de botten van vogels kunnen bestuderen.

Al meer dan 150 miljoen jaar laten ze zien waartoe evolutie in staat is. Het is dan ook geen wonder dat biomimetica of biomimicry, het nabootsen van natuurlijke structuren of processen, is uitgegroeid tot een volwaardige en veelbelovende wetenschap.

Biomimetische productontwikkeling

Kunt u het zich voorstellen? In de ruimtevaart is het cruciaal dat satellieten, ruimtevaartuigen en ruimtestations perfect op elkaar zijn afgestemd. Als een ruimtevaartuig een koppeling wil maken, gebeurt dat immers bij een voor aardse begrippen zeer hoge snelheid. Is het dan vreemd dat NASA veel tijd heeft gestoken in het bestuderen van insectenkaken en de scharnierende functies van de diverse onderdelen?

Ook het vakgebied van de robotica is ondenkbaar zonder natuurlijke voorbeelden. Net als insecten hebben robots een harde externe structuur. Net als insecten moeten moderne robots in staat zijn snel te reageren en betrouwbaar en stabiel hun functies uitvoeren. Technici hebben veel geleerd van het bewegingsapparaat van de kakkerlak en de hefboomfunctie van insectenkaken, die in staat zijn vele malen het eigen gewicht te manipuleren.

Door ontwikkelingen in materiaaltechnologie is tegenwoordig ook veel meer mogelijk. Dat maakt biomimetisch ontwerpen ook veel gemakkelijker. Denkt u bijvoorbeeld eens aan de mogelijkheden van spinnenzijde. Dit materiaal is sterker dan staal en bijzonder veerkrachtig. De ruwe huid van een haai is zodanig gemaakt dat het nauwelijks weerstand van water ondervindt. Schepen, gebouwd van praktisch weerstandsloos materiaal, zullen aanzienlijk minder brandstof verbruiken.

Biomimetica op het allerkleinste niveau

Ook op het allerkleinste niveau kan biologie deuren openen die anders gesloten zouden blijven. U heeft ongetwijfeld gehoord van de enorme vooruitgang die binnen het vakgebied van moleculaire genetica is geboekt. Om DNA te manipuleren, hebben wetenschappers precisieapparatuur nodig. Deze apparatuur bestaat al miljarden jaren op moleculair niveau. Zonder restrictie-enzymen, die bacteriën gebruiken om virusinfecties onschadelijk te maken, waren we nooit in staat geweest om DNA-fragmenten op maat te knippen en te manipuleren.

Ook het revolutionaire CRISPR-CAS9-systeem, waarmee erfelijke ziektes wellicht tot het verleden gaan behoren, behoort tot het natuurlijke standaardrepertoire van veel bacteriën. In een wereld met een sterk veranderend klimaat, vraagt de maatschappij om creatieve oplossingen. Het is te verwachten dat de zomers in onze contreien droger en heter worden. Door gentechnologie en biomimetisch ontwerpen te koppelen, zijn we in staat om onze voedingsgewassen hierop aan te passen.

Een ecologische en duurzaam opererende organisatie

Hoe bekijkt u uw huidige organisatie en de maatschappij waarin het opereert? In het slechtste geval zijn menselijke samenlevingen te vergelijken met een zwerm sprinkhanen of trekmieren. Pure exploitatie van alles wat ze onderweg tegenkomen. Er gaan steeds meer stemmen op om van een exploiterende werkwijze over te stappen op een duurzame en ecologisch verantwoorde.

Dit geldt ook voor uw eigen organisatie. De kracht van een ecosysteem huist in de onderlinge dwarsverbanden, de onderlinge relaties. Elk onderdeel en elke persoon van uw organisatie heeft eigen doelen, eigen prioriteiten en eigen talenten, net als organismen in een biologisch ecosysteem. Door ze in een onderling afhankelijk netwerk in te zetten, is de kans het grootst dat ze alle tot wasdom kunnen komen. Daar gaat uw organisatie de vruchten van plukken.

Door mensen en afdelingen niet alleen af te rekenen op harde cijfermatige targets, maar ook de mate van samenwerking en synergie te belonen, stuurt u uw organisatie richting zingeving en duurzaamheid. U zult merken dat loyaliteit en betrokkenheid toenemen omdat uw medewerkers zich veel meer gewaardeerd voelen. De kans is groot dat er vanaf de werkvloer veel meer creatieve oplossingen zullen komen dan uit de directiekamer. Zo creëert u een win-winsituatie.

Hoe kan Happonomy u helpen?

Als er iets is dat Happonomy typeert, is het wel ons streven naar levenskwaliteit van mensen en organisaties. Wij staan voor een duurzame wereld waarin iedereen zijn talenten kan ontplooien. Problemen pakken we aan met respect voor personen, organisaties en leefomgeving. Tezamen met veel organisaties uit diverse bedrijfstakken zijn we bezig een ecosysteem op te bouwen dat met vertrouwen de uitdagingen van de wereld van morgen het hoofd kan bieden. Bekijk onze oplossingen eens, of neem contact met ons op.