Ben je ooit…

…een vergaderzaal binnen gelopen en je voelde meteen dat er iets niet klopte?

Of verliet je een evenement volledig opgetogen vanwege het enthousiasme van de spreker?

Of voelde je je boos op een van je vrienden omdat haar slechte humeur het voor iedereen verpestte?

De kans is groot dat je dat gedaan hebt.

Wat je in zo’n situatie (en vele andere) ervaart heet emotionele besmetting, en het is een van die ongrijpbare mechanismen rond emoties en hun functie. Het is een wetenschappelijke term die beschrijft hoe de stemmingen van mensen zich letterlijk kunnen verspreiden naar anderen in hun omgeving. In feite is emotionele besmetting niet beperkt tot de mens: ook andere sociale dieren vertonen dit gedrag.

Spiegel me

Er is een voortdurende discussie over wat nu eigenlijk de oorzaak is van emotionele besmetting en waarom.

Hatfield et al. suggereren dat emotionele besmetting te maken heeft met specifieke cellen in uw hersenen die “spiegelneuronen” genoemd worden. Het werkt als volgt: een persoon om je heen voelt een bepaalde (interne) emotie en vertoont overeenkomstig (extern) gedrag en lichaamstaal. Je hersenen analyseren deze externe aanwijzingen: de stem van de ander, gezichtsuitdrukkingen en andere non-verbale aanwijzingen en bootsen ze na, waardoor je spiegeling de stem en uitdrukkingen van de ander krijgt. Maar daar houdt het niet op: je “spiegelneuronen” reconstrueren vervolgens de emotie die het beste bij dit externe gedrag past, waardoor je emotie samenvalt met de emotie van de ander. Hoewel sommige mensen hierin veel beter zijn dan anderen, is het een fenomeen dat onbewust gebeurt.

Een longitudinale studie van 4.739 personen volgde gedurende 20 jaar in het echte sociale leven en onthulde dat een persoon 15% meer kans heeft om gelukkig te zijn als een direct verbonden vriend gelukkig is, 9,8% meer kans heeft als een vriend van een vriend gelukkig is, en 5,6% als een vriend van een vriend van een vriend gelukkig is.
Deze studie toont niet alleen de correlatie tussen het geluk van een individu en dat van zijn of haar vrienden (gelukkige mensen zoeken gelukkige mensen), maar heeft ook een aantal goede argumenten voor de werkelijke oorzaak (gelukkige mensen zorgen ervoor dat anderen gelukkig zijn).

Maar het wordt vreemder (of griezeliger, als u wilt).

Emoties gaan digitaal

Stem, gelaatsuitdrukkingen en andere non-verbale lichaamstaal blijken niet de enige aanwijzingen te zijn die onze hersenen gebruiken om emoties van anderen op te pikken. Het geschreven woord kan dat ook. Emotionele besmetting lijkt ook in de virtuele wereld te werken.

In 2012 voerden Facebook en Cornell University een week lang een enorm experiment uit op een willekeurige steekproef van 689.000 Facebook-gebruikers. De website manipuleerde de nieuwsfeeds van hun “proefpersoon” om te bepalen of de aanwezigheid of afwezigheid van emotionele woorden hun gevoelens en latere berichten beïnvloedde. Het bleek: positieve berichten lokken meer positieve berichten uit; negatieve berichten leiden tot andere negatieve berichten.

De ethiek van deze studie is zeker zeer discutabel (het experiment ging ook na of deze emotionele provocatie invloed had op wat Facebook-gebruikers “leuk” vonden), en een liefdesrelatie tussen wetenschappers en de privésector is om te beginnen zeer verdacht, maar het experiment toonde wel aan hoe besmettelijk menselijke emoties werkelijk zijn en leidt tot de conclusie dat emotionele besmetting inderdaad instrumenteel kan zijn voor geluk.

Opzettelijk gebruik maken van emotionele besmetting klinkt misschien cynisch en manipulatief, maar afgezien van het – misschien – machiavellistische karakter van het Facebook-experiment, kan het gebruik van emotionele besmetting in feite zeer positief en bemoedigend zijn voor een persoon en zijn of haar directe sociale omgeving. En iedereen kan het doen.

Jij kunt het ook doen!

Emotionele besmetting is niet hiërarchisch: het “zendende” deel van emotionele besmetting is niet voorbehouden aan machthebbers en het “ontvangende” deel is niet beperkt tot ondergeschikten of machteloze consumenten. Het kan zelfs andersom zijn. Een studie uitgevoerd door Johnson over emotionele besmetting en leiderschap toont aan dat leiders vatbaarder zijn voor emotionele besmetting dan aanhangers.

Zowel leidinggevenden, teamleiders als teamleden kunnen hun stemming gebruiken om een positievere werkruimte te creëren.

Ouders kunnen positieve emoties op hun kinderen gebruiken en hun gedrag beïnvloeden.

Vrienden kunnen hun avondje uit opvrolijken door neutralisatie of – nog beter – het slechte humeur van die ene vriend die de avond verpest, te verheffen.

De emotionele besmetting werd immers voor het eerst waargenomen in de interactie tussen slechts twee mensen, en hoewel recente studies suggereren dat het zelfs op grote schaal werkt in de virtuele wereld (waardoor het griezelig kan lijken), is het natuurlijk nooit gestopt met het werken op de ouderwetse interpersoonlijke microschaal.

Elke mens is in staat zijn emoties in te zetten om anderen te beïnvloeden. En dat betekent dat iedereen – bedrijfsleider, ouder, teamlid, vriend, echtgenoot, teamleider – zijn of haar eigen stemming kan gebruiken om het leven van de mensen om hen heen een beetje gelukkiger te maken.

Wil je meer?

Wil je meer? Wees niet bedroefd dat het artikel voorbij is! We hebben nog genoeg andere spannende dingen met je te delen. Schrijf je in op onze tweemaandelijkse nieuwsbrief en we houden je op de hoogte van ons laatste nieuws.