Spelregels Pensioenplan

In dit korte spel start je bedrijven op om je pensioen te waarborgen en de basis te leggen voor een geavanceerde samenleving. Hoe meer punten je scoort met het starten van je bedrijven, hoe comfortabeler je pensioen zal zijn.

Met dank aan Anouk Pinchetti voor de inspiratie.

Spelonderdelen

Industrie kaarten (2 boeken van 244)

Dit zijn de kaarten die je moet verzamelen om een bedrijf te kunnen starten. Er zijn 4 categorieën van kaarten per boek:

Gebruikelijke kaarten (120): deze zijn 1 punt waard als ze worden ingeleverd. (5 sets van elk 4 exemplaren).

  • Boerderij
  • Bakkerij
  • Bouwonderneming
  • Fitness
  • Schrijnwerkerij 
  • Slager

Ongebruikelijke kaarten (80): deze zijn bij inlevering 2 punten waard (4 sets van elk 4 exemplaren).

  • Busmaatschappij 
  • Energiecentrale
  • Ziekenhuis
  • Bibliotheek
  • Pakket levering dienst

Zeldzame kaarten (36): deze zijn bij inlevering 3 punten waard (3 sets van elk 4 exemplaren).

  • Onderzoekscentrum 
  • Ruimtevaartagentschap
  • Asteroïde mijnbouwbedrijf

Zeer zeldzame kaarten (8): deze zijn bij inlevering 5 punten waard (2 sets van elk 4 exemplaren).

  • Warp Drive faciliteit

Geld

300 biljetten van 1.000.

Spel

1. Doel

Het doel van het spel is om bedrijven te starten en zo een pensioen te waarborgen. Om een bedrijf te starten, dienen spelers industrie kaarten te verzamelen. Door 4 kaarten van hetzelfde type (hetzelfde pictogram) te verzamelen kan iemand een bedrijf starten. Bij het opstarten van een bedrijf verzamelt de speler punten. Hoe meer punten een speler aan het eind van het spel heeft, hoe hoger zijn pensioen zal zijn.

2. Opzet

Kaarten

Het spel kan met 4 tot 15 spelers gespeeld worden. Indien er meer dan 15 spelers zijn, kan je teams van 2 maken. Naargelang het aantal spelers, krijgt elke speler een bepaald aantal industrie kaarten:

  • 4 spelers: 10 kaarten 
  • 5 spelers: 9 kaarten 
  • 6 spelers: 8 kaarten 
  • 7 spelers: 7 kaarten 
  • 8+ spelers: 6 kaarten

Geld verdeling

Spelers hebben geld nodig om kaarten te verhandelen. Geld bestaat enkel uit briefjes van 1.000. Om een gebalanceerd spel te krijgen moet de totale hoeveelheid geld, verdeeld onder de spelers, gelijk (of op z’n minst dicht bij) zijn aan het aantal spelers maal 6.000. Ofwel krijgt iedere speler 6.000 ofwel wordt er een ongelijke verdeling gemaakt om de ongelijkheid in de samenleving te representeren.

Een voorbeeld van deze ongelijke verdeling voor 15 spelers is:

  • Speler 1: 0
  • Speler 2: 6.000
  • Speler 3: 6.000
  • Speler 4: 14.000
  • Speler 5: 0
  • Speler 6: 6.000
  • Speler 7: 6.000
  • Speler 8: 14.000
  • Speler 9: 0
  • Speler 15: 6.000

Een gemeenschappelijk goed doel

De groep kiest voor een doel dat zij belangrijk vinden voor het algemeen belang. Bijvoorbeeld de klimaatverandering, het onderwijs, het openbaar vervoer, de gezondheidszorg, … Er wordt een donatie beker neergezet waar deze voor iedereen gemakkelijk te bereiken is.

3. Spelen

Het spel wordt gespeeld in 4 rondes van 3 minuten plus de tijd tussen de rondes die nodig is voor het afhandelen van geld gerelateerde handelingen. Reken op ongeveer een uur om het spel tweemaal te spelen. Er is minstens één persoon, de spelleider, vereist om de scores bij te houden en het geld te verwerken. De spelleider is geen actieve speler in het spel. Wij raden 2 gastheren aan om het spel vlot te laten verlopen.

3.1 Handelen

Industrie kaarten worden verhandeld tussen de spelers. Spelers negotiëren een prijs voor de aangeboden en/of gevraagde kaarten en betalen de andere speler vervolgens deze prijs als ze tot een overeenkomst komen. Elke transactie moet een monetaire transactie zijn, wat betekent dat elke transactie geld van de eerste speler naar de tweede speler verplaatst en één of meerdere kaarten in de andere richting verplaatst. Het is dus niet toegestaan om kaarten om te wisselen of om kaarten aan het geld bij te voegen als betaling voor de kaart(en) die je koopt.

Voorbeeld: Jack en Jill willen kaarten van elkaar. Jack heeft een Boerderij-kaart die Jill wil en Jill heeft een Fitnessruimte- en een Energiecentrale-kaart die Jack wil veroveren. Om de kaarten die ze willen te bemachtigen, moeten er twee transacties plaatsvinden, in willekeurige volgorde. Jack moet Jill een overeengekomen bedrag betalen voor de Fitness- en Energiecentrale-kaart. Dit is één transactie. Als Jill de Boerderij-kaart wil bemachtigen, moet ze Jack ook voor deze kaart betalen, wat een tweede transactie is. Het is dus niet toegestaan dat Jack Jill betaalt voor de Fitnessruimte- en Energiecentrale-kaart door als onderdeel van de betaling de Boerderij-kaart toe te voegen. Kaarten kunnen NIET gebruikt worden als betaalmiddel.

3.2 Het inleveren van kaarten

Wanneer een speler een set van 4 kaarten heeft verzameld, levert de speler deze in bij de spelleider(s) van het spel. Zij noteren het aantal punten voor de speler en overhandigen de speler 4 nieuwe kaarten van de bovenkant van de stapel beschikbare industrie kaarten.

3.3 Doneren voor het algemeen belang

Tijdens het spel, maar niet tijdens de pauzes, kunnen de spelers vrijwillig donaties geven aan het maatschappelijk belang door geld in de donatie beker te stoppen. Het gedoneerde geld kan niet teruggenomen worden.

3.4 Pauzes

Om de 3 minuten wordt het spel tijdelijk onderbroken om financiële acties te kunnen afhandelen, naargelang het gekozen monetaire systeem. Tijdens deze pauze is geen handel toegestaan.

3.5 Geld types

Het spel kan met verschillende geldsystemen gespeeld worden. De biljetten op zich veranderen niet, alleen de manier waarop geld in omloop wordt gebracht en hoe het er weer uit wordt gehaald.

Schuld gedreven geld systeem

Dit is een vereenvoudigde vorm van het geld dat we vandaag de dag gebruiken.

Al het geld dat een speler heeft is geleend van de bank. De lening moet aan het eind van het spel worden terugbetaald met een rente van 10%. Als dat niet gebeurt, zal de bank bedrijven van de speler in bezit nemen. Voor elke 1.000 of een deel daarvan, die niet kan worden terugbetaald, neemt de bank het equivalent van 1 punt in bedrijven in bezit, en vermindert daarmee de score van de speler en dus het pensioen dat hij/zij krijgt.

Tijdens de pauzes krijgen spelers de kans om (een deel van) hun lening terug te betalen of een extra lening aan te gaan. Fracties van 1.000 kunnen tijdens het spel niet worden terugbetaald en worden aan het eind van het spel verrekend.

Interval rente (optioneel)

In plaats van alle rente aan het eind van het spel te betalen, kunt u ook kiezen voor betaling van rente in intervals, net zoals gebruikelijk is voor bankleningen. Als je voor deze optie kiest gebeurt het volgende:

  • -Bij elke pauze betalen de spelers 10% rente op hun huidige schuld. Betaling hoeft alleen plaats te vinden als de verschuldigde rente minimaal 1.000 is.
  • Fracties van 1.000 worden overgedragen naar de volgende pauze..
  • Bij mislukking van de betaling van de rente wordt de rente bij de schuld opgeteld. Het niet-betaalde bedrag wordt overgeplaatst van de rente naar de schuld. Dit is gekend als samengestelde interest.
  • Aan het einde van het spel moet de volledige schuld plus 10% rente op die schuld plus de overblijvende rente van vorige pauzes betaald worden.

Voorbeeld: Jack heeft aan het begin van het spel 11.000 geleend. In de eerste pauze bedraagt zijn rente 1.100, waarvan hij er 1.000 moet betalen. Jack betaalt de 1.000 en de resterende 100 wordt overgedragen naar de volgende pauze.

In de tweede pauze is de rente weer 1.100 en deze wordt opgeteld bij de 100 die over was van de vorige pauze, wat resulteert in een totaal van 1.200 rente, waarvan Jack er 1.000 moet betalen. Jack heeft echter geen 1.000 beschikbaar. De 1.000 (die hij niet kan betalen) wordt overgeboekt van zijn rente naar zijn schuld. Zijn schuld ligt nu op 12.000 en de rente die hij nog verschuldigd is, en die wordt overgedragen naar de volgende pauze, is nu 200 euro.

In de derde pauze is Jack’s rente nu 1.200 (10% van 12.000) en deze wordt opgeteld bij de onbetaalde rente van de vorige pauze, waardoor het totaal op 1.400 komt, waarvan hij er 1.000 moet betalen. Jack heeft nu het geld en betaalt 1.000.

Aan het eind van het spel wordt nog eens 1.200 rente toegevoegd aan de 400 die er overblijft van de derde pauze, wat resulteert in een totaal van 1.600 aan rente. Jack is nu in totaal 13.600 aan de bank verschuldigd.

Een gesloten economie (optioneel)

Wanneer er met de ‘interval rente’ optie wordt gespeeld verlaat de betaalde rente de economie. Het komt op de boeken van de bank terecht als winst. Als je dat geld in de economie wil houden kan je er voor opteren om 1 speler de bank te laten spelen. Alle rente die betaald wordt belandt dan bij die speler als inkomsten. Om het spel gebalanceerd te houden kan deze speler geen leningen aangaan. De reden is dat het hem/haar de mogelijkheid zou geven om aan 0% rente te lenen vermits de betaalde rente terug zou komen als inkomen.

Het spel op deze manier spelen zou equivalent zijn met de banken die al hun winst uitgeven.

Realistische schuld spreiding (optioneel)

In de echte wereld is het natuurlijk niet zo dat iedereen exact evenveel schuld als geld heeft. Er zijn mensen met veel schuld en weinig geld en er zijn mensen met veel geld en weinig schuld. Dit kan ook gesimuleerd worden in het spel. De gemakkelijkste manier om dit te doen is de volgende:

  • Je maakt voor elke speler een papiertje met daarop het bedrag dat ze in bezit hebben.
  • Steek alle papiertjes in een beker.
  • Laat elke speler een random papiertje trekken. Dit is hun uitstaande schuld bij de bank. Het is deze schuld die ze tegen het einde van het spel moeten afbetalen en het is hierop dat ze rente moeten betalen.

Je kan hier nog op variëren. De getallen op de papiertjes hoeven niet exact gelijk te zijn aan de hoeveelheden geld dat spelers individueel bezitten maar de totale som van de schulden moet wel gelijk zijn aan de totale som van het geld.

Indien er met een gesloten economie gespeeld heeft de ‘bankier’ nooit schuld, ongeacht de hoeveelheid geld hij/zij heeft. Die schuld wordt door één of meerdere andere spelers gedragen. 

Duurzaam geld systeem

Het geld dat spelers aan het begin van het spel gekregen hebben is gewoon geld. Er staat geen schuld tegenover. Tijdens de pauzes, en aan het eind van het spel, gebeurt het volgende:

  • Iedereen die minder dan 4.000 in handen heeft, krijgt 2.000.
  • Iedereen die meer dan 6.000 in zijn handen heeft, betaalt de helft van wat hij meer dan 6.000 in zijn handen heeft, naar boven afgerond. Op die manier betalen spelers met 7.000 of 8.000 in hun handen 1.000, spelers met 9.000 en 10.000 betalen van 2.000, en zo verder. Dit bedrag is demurrage.

4. Beëindigen van het spel

Berekening van het pensioen

Aan het eind van het spel wordt de laatste monetaire actie uitgevoerd en vervolgens wordt het pensioen bepaald op basis van de punten die de spelers verzameld hebben. Afhankelijk van het aantal punten vallen de pensioenen van de spelers in één van de volgende categorieën:

  • < 0: Lijden. Je hebt helemaal geen geluk. Niet alleen heb je niets, je staat ook nog in de schuld!
  • 0 – 1: Faillissement. Je hebt gewoon niet de middelen om jezelf te onderhouden. Je leeft op straat.
  • 2 – 4: Overleven. Het is geen luxe leven, maar je komt er wel doorheen.
  • 5 – 9: Comfortabel. Met pensioen gaan is een gelukkige tijd en je hoeft je nergens zorgen over te maken.
  • 10+: Luxe. Je hebt alles wat je wilt, in overvloed!

Aankoop extra pensioenpunten

Spelers kunnen extra punten kopen nadat ze hun schuld of demurrage hebben afgehandeld, afhankelijk van het gekozen monetaire systeem. Voor elke 2.000 die spelers betalen, kan 1 punt worden gekocht.

Punten schenken (optioneel)

Spelers kunnen, als ze dat willen, punten schenken aan andere spelers, waardoor ze punten van hun eigen score aftrekken en bij de score van de andere speler optellen.

Algemeen belang

Tel het bedrag dat is geïnd voor het algemeen belang.

Minimale economie (optioneel)

Aan het eind van het spel moet er een minimum aantal bedrijven zijn gestart om de samenleving draaiende te houden. Dit aantal is gelijk aan  het aantal spelers + 50% (naar boven afgerond). Het maakt niet uit welke bedrijven dit zijn. Als dit niet gebeurt, worden de spelers willekeurig geëlimineerd totdat aan de eis is voldaan.